Czy może dojść do skrócenia orzeczonego przez sąd zakazu prowadzenia pojazdów?
Na podstawie art. 182a kodeksu karnego wykonawczego (dalej: k.k.w.), ustawodawca dopuścił możliwość zmiany formy stosowania, prawomocnie orzeczonego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów.
Kodeks karny wykonawczy uzależnia dokonanie modyfikacji formy dalszego wykonywania zakazu prowadzenia pojazdów od spełnienia dwóch warunków. Pierwszy z warunków związany jest z upływem ściśle wskazanego w ustawie czasu wykonywania tego środka karnego. Art. 182a § 1 k.k.w. może być stosowany tylko wówczas, gdy zakaz prowadzenia pojazdów był wykonywany przez okres co najmniej połowy orzeczonego wymiaru, a w przypadku dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów przez okres co najmniej 10 lat. Drugi z warunków odnosi się do tzw. stwierdzenia pozytywnej oceny kryminologicznej, co wiąże się z ustaleniem, że postawa, właściwości i warunki osobiste sprawcy oraz zachowanie w okresie wykonywania środka karnego uzasadniają przekonanie, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę nie zagraża bezpieczeństwu w komunikacji.
Jak wskazuje się w doktrynie pod pojęciem:
- postawa sprawcy rozumie się postawę po popełnieniu przestępstwa, w szczególności różne formy zachowania i zadośćuczynienia wobec pokrzywdzonego, starania o naprawienie szkody, wyrażoną skruchę, bezzwłoczne poddanie się wszystkim rygorom wnikającym z wyroku itp.);
- właściwości i warunki osobiste sprawcy rozumie się stan zdrowia, cechy osobowości, charakteru, utrwalone sposoby reagowania na stres i sytuacje trudne, stabilizacja trybu życia, warunki rodzinne i środowiskowe, stabilność społecznie pożądanych postaw itp.);
- zachowanie w okresie wykonywania środka karnego rozumie się przestrzeganie porządku prawnego, nienadużywanie alkoholu, unikanie środowisk patologicznych itp. (tak: Postulski Kazimierz, Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, wyd. III, Opublikowano: WK 2016)
Uprawnienie wynikające z art. 182a k.k.w., polega na tym, że sąd może orzec o dalszym wykonywaniu środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów, w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych niewyposażonych w blokadę alkoholową. Zgodnie z art. 2 pkt. 84 ustawy prawo o ruchu drogowym, blokada alkoholowa to urządzenie techniczne uniemożliwiające uruchomienie silnika pojazdu silnikowego i pojazdu szynowego, w przypadku gdy zawartość alkoholu w wydychanym przez kierującego powietrzu wynosi co najmniej 0,1 mg alkoholu w 1 dm3. Zaznaczyć przy tym należy, iż blokada taka jest montowana w pojeździe przez producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela. Wobec tego środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów jest wykonywany w dalszym ciągu, przy czym jego zakres zostaje ograniczony do pojazdów niewyposażonych w blokadę alkoholową. Dzięki temu uprawnieniu, osoba skazana będzie mogła ubiegać się o przywrócenie uprawnień, względnie o uzyskanie uprawnień do prowadzenia pojazdów wyposażonych w blokadę alkoholową.
Wyżej wskazana norma prawna z pewnymi zmianami może być stosowana również wobec osób w stosunku do których orzeczono prawomocnym wyrokiem środek karny zakazu prowadzenia pojazdów na podstawie art. 42 § 2 przed dniem wejścia w życie ww. ustawy - tj. przed 18 maja 2015r. Przy czym zastosowanie uprawnień wynikających z art. 182a k.k.w. stosuje się, jeżeli zakaz prowadzenia pojazdów był wykonywany przez co najmniej 18 miesięcy.
Podstawa prawna:
- ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy (Dz.U.2017.665 z późn. zm.)
Art. 182a. § 1. Jeżeli zakaz prowadzenia pojazdów był wykonywany przez okres co najmniej połowy orzeczonego wymiaru, a w przypadku zakazu prowadzenia pojazdów orzeczonego na podstawie art. 42 § 3 lub 4 Kodeksu karnego przez okres co najmniej 10 lat, sąd może orzec o dalszym wykonywaniu tego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów niewyposażonych w blokadę alkoholową, o której mowa w art. 2 pkt 84 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2017 r. poz. 128 i 379, ze zm.), jeżeli postawa, właściwości i warunki osobiste sprawcy oraz zachowanie w okresie wykonywania środka karnego uzasadniają przekonanie, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę nie zagraża bezpieczeństwu w komunikacji. Przepis art. 182 § 1 stosuje się odpowiednio.
§ 2. W przypadku orzeczenia sądu o dalszym wykonywaniu środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów niewyposażonych w blokadę alkoholową, zakazu tego nie stosuje się w przypadku prowadzenia pojazdów wykorzystywanych do nauki jazdy i egzaminowania, jeżeli skazany jest osobą szkoloną lub egzaminowaną w trybie przewidzianym przepisami ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. z 2016 r. poz. 627, z późn. zm.) lub ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2016 r. poz. 1907, 1935 i 1948)
§ 3. Jeżeli skazany rażąco naruszył porządek prawny w zakresie dotyczącym bezpieczeństwa ruchu drogowego, w szczególności popełnił przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, sąd może orzec o uchyleniu sposobu wykonywania zakazu prowadzenia pojazdów w postaci, o której mowa w § 1. Przepis art. 182 stosuje się odpowiednio.
§ 4. Na postanowienie sądu w przedmiocie, o którym mowa w § 1 i 3, przysługuje zażalenie.
- ustawa z dnia 20 marca 2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2015.541 z późn. zm.)
Art. 6. Wobec osób, w stosunku do których przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy orzeczono prawomocnym wyrokiem środek karny zakazu prowadzenia pojazdów na podstawie art. 42 § 2 ustawy wymienionej w art. 1, przepis art. 182a ustawy wymienionej w art. 3 stosuje się, jeżeli ten środek karny był wykonywany przez co najmniej 18 miesięcy.
Niniejsze opracowanie nie stanowi porady prawnej. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie informacji w nim zawartych bez wcześniejszego zasięgnięcia opinii Kancelarii.