Czy można zaliczyć okres szkoły górniczej do stażu pracy?
Wiele osób zadaje sobie pytanie czy istnieje możliwość zaliczenia okresu nauki w szkole górniczej, która powiązana była z pracą na kopalni (pod ziemią) do stażu pracy.
Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (zwana dalej: u.e.r.f.u.s.) w art. 6 i 7 jednoznacznie wskazuje katalog okresów składkowych oraz katalog okresów nieskładkowych. Co istotne wśród tych okresów nie został wymieniony okres nauki w szkole zawodowej. Zaliczeniu do okresów składkowych podlega – zgodnie z art. 6 ust. 2 pkt 3 u.e.r.f.u.s. - zatrudnienie młodocianych na obszarze Państwa Polskiego na warunkach określonych w przepisach obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1975 r. Przy czym jak wskazuje się w judykaturze okresem składkowym, w rozumieniu przepisu art. 6 ust. 2 pkt 3 u.e.r.f.u.s. - w świetle przepisów ustawy z 1958 r. o nauce zawodu, przyuczania do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy - jest okres zatrudnienia wykonywanego na podstawie indywidualnej umowy między zakładem pracy a szkolącym się młodocianym, a więc nie jest takim okresem okres praktyki odbywanej w zakładzie pracy na podstawie umowy zawartej między szkołą a zakładem pracy. Od powyższego odróżnić należy wynikający z programu nauczania w szkole obowiązek praktycznej nauki zawodu, który nie mieścił się nigdy w pojęciu zatrudnienia, zaś praktyki zawodowe organizowane w zakładach pracy - stosownie do programu nauki - odbywały się na podstawie umów między szkołą a zakładem pracy, nie istniał więc żaden stosunek prawny miedzy uczniem a zakładem pracy. (tak: Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 4 marca 2015 r., sygn. akt III AUa 554/14).
Jak wskazują komentatorzy praktyczna nauka zawodu ucznia szkoły zawodowej jest dokumentowana świadectwem szkolnym, młodocianego pracownika natomiast - świadectwem pracy. Tylko ten ostatni dokument - na gruncie obowiązującego prawa ubezpieczeń społecznych - ma znaczenie przy ustalaniu prawa oraz wysokości emerytur i rent. Natomiast okres nauki w szkole zawodowej, jeżeli z uczniem nie została zawarta umowa o pracę, nie podlega uwzględnieniu przy ustalaniu uprawnień emerytalno-rentowych. (tak: Tymorek Krystyna, Wyjaśnienia Departamentu Ubezpieczeń Społecznych. Opublikowano: Sł.Pracow. 1995/1/23)
Dodatkowo wskazać należy na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 1999 r., w którym SN jednoznacznie stwierdził, że status prawny ucznia, który odbywał zajęcia praktyczne w ramach umowy o naukę w przyzakładowej szkole górniczej, nie pozwala na uznanie okresu tej nauki za składkowy okres zatrudnienia młodocianych na obszarze Państwa Polskiego na warunkach określonych w przepisach obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1975 r. (art. 2 ust. 2 pkt 3 ustawy rewaloryzacyjnej, aktualnie art. 6 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Dz. U. Nr 162, poz. 1118). (tak: - wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 1999 r. II UKN 462/98, OSNP-wkł. 1999 r., z. 15, poz. 3)
Mając powyższe na uwadze stwierdzić trzeba, że zaliczenie powyższego okresu mającego wpływ na prawo i wysokość emerytury może nastąpić tylko i wyłącznie po przedstawieniu odpowiedniej umowy, o której mowa wyżej, względnie zaświadczenia zakładu pracy, stwierdzającego bezsprzecznie, że w czasie odbywania nauki osoba zainteresowana była równocześnie pracownikiem.
Porównaj:
- wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 4 marca 2015 r., sygn. akt III AUa 554/14
- wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 20 stycznia 1999 r., III AUa 754/98, OSA 1999 r., z. 6, poz. 33
- wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 10 maja 1994 r., III AUr 129/94, OSA 1994 r., z. 7, poz. 52
- wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 1999 r., II UKN 462/98, OSNP-wkł. 1999 r., z. 15, poz. 3
Niniejsze opracowanie nie stanowi porady prawnej. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie informacji w nim zawartych bez wcześniejszego zasięgnięcia opinii Kancelarii.